در بازارهای رقابتی و غیر انحصاری، با رشد و توسعه صنایع و افزایش تعداد شركت های فعال در آنها، سهم بازار (Market Share) میان تعداد زیادی از شركت ها تقسیم شده و در نتیجه حجم فروش و سود آوری این شركتها كه خدمات با كیفیت و قیمت های مشابهی را ارائه می كنند كاهش می یابد. همینطور این شركتها به علت عدم امكان استفاده از مزایای حاصل از صرفه اندازه (Economy of Scale) كه شركتهای بزرگ از آن بهره مند هستند توان رقابت با شركتهای خارجی در بازارهای داخلی و بین المللی را از دست می دهند. صرفنظر از موارد فوق، عوامل مختلف دیگری هم از قبیل صدور مجوز بیش از كشش بازار، تولید فشار رقابتی از جانب خدمات جایگزین به دلایل تعرفه ای یا تكنولوژیكی (مانند استفاده از 3G، 4G/LTE یا فیبرنوری FTTH به جای ADSL) زمینه تشدید بحران را دراین قبیل موارد فراهم می آورد.
یكی از راهبردهای طبیعی و متداول برای مقابله با این وضعیت، تجمیع بازار (Market Consolidation) است كه در آن تعداد محدودی شركت بزرگ با استفاده از ادغام (Merger) یا خرید (Acquisition) شركتهای كوچكتر (M&A)، تشكیل شده و بخش عمده ای از سهم بازارو یا كل آن را در اختیار می گیرند. تجمیع بازار غالبا با اهدافی از قبیل هم افزایی، افزایش سهم بازار، نفوذ به بازارهای جدید و كاهش تعرفه ها انجام شده و در شكل مطلوب آن می تواند باعث افزایش توان رقابت با شركت های خارجی و یا همكاری با آنها و نفوذ به بازارهای بین المللی شود.
با توجه به اهمیت این مورد و فراگیر بودن آن در جوامع پیشرفته صنعتی، مراجع و سایتهای متعددی در جهان اخبار مربوط به ادغام و خرید شركتها و سایر اخبار مرتبط با آن در این صنایع را مرتبا رصد كرده و اطلاع رسانی می كنند. به عنوان مثال سایت TMTFinaceآخرین اخبار و اطلاعات مربوط به عرضه اولیه در بورس (IPO)، ادغام و خرید (M&A)، مقررات (Regulation)، سرمایه گذاری (Finance) و معاملات (Deals) شركتهای مخابراتی (Telecom)، رسانه ای (Media) و تكنولوژی (Technology) كه اصطلاحا TMT خوانده می شوند را در اختیار فعالان وعلاقمندان قرار می دهد.
علیرغم مزایای زیاد ادغام شركت ها و مثالهای متعددی كه برای آن مانند ادغام موفق شركتهای دیسنی و پیكسار و غیره وجود دارد، عدم اجرای صحیح این فرایند می تواند مشكلات و مخاطرات جدی برای شركتها تولید كند كه نمونه ای از آن ادغام ناموفق شركت های كرایسلر و بنز است كه در آن عدم توجه به عوامل فرهنگی منجر به شكست این ادغام شد.
برای افزایش احتمال موفقیت شركت ها در فرایند ادغام كه به ناچار تعداد آن در كشور ما هم به زودی اضافه خواهد شد، ابتدا باید اهداف مورد نظر از ادغام توسط شركت های درگیر به دقت تعریف و تبیین شده و جهت كاهش ریسك برخورد میان كاركنان و مدیران شركت های ادغام شده كه سالها به عنوان رقیب یكدیگر فعالیت كرده اند، هرگونه برنامه ریزی برای ادغام با در نظر گرفتن ملاحظات فرهنگی انجام شود. همینطور لازم است انجام مذاكره و بستن قرارداد دراین قبیل معاملات استراتژیك مانند سایر كشورها توسط نهادهای تخصصی (Investment Bank) به نیابت از سوی معامله كنندگان و با بیان قبلی انجام شود.
شروع مذاكرات خرید یا ادغام میان این شركت ها باید از چند ماه قبل به نحو مطلوب و از مسیر صحیح به اطلاع ذینفعان اصلی از جمله دولت، كاركنان، مشتریان و بورس (در مورد شركت های سهامی عام) رسانده شود تا
اولا دستگاه های رگولاتوری و نظارتی فرصت كافی برای بررسی ابعاد مختلف ادغام جهت صدور به موقع مجوز با حصول اطمینان از عدم شكل گیری انحصار و تداوم رقابت سالم و مقابله با تبانی، دامپنگ، تثبیت قیمت (Price Fixing) و غیره را در بازار داشته باشند.
ثانیا مسئولین بورس از اطلاع رسانی شفاف و به موقع و از مسیر صحیح و قانونی (سایت بورس) در مورد ادغام به جای انتشار آن با استفاده از سایتهای شخصی و شبكه های اجتماعی (كه تنها تعداد محدودی از ذینفعان به آنها رجوع می كنند) وعدم تولید شوك در بازار، به علت نوسانات قیمتی شدید ناشی از پخش ناگهانی اخبار ادغام و یا نقص اطلاعات از قبیل روشن نبودن تاثیرات ادغام بر سودآوری (EPS) شركت های مزبور، مطمئن شوند تا مجبور به بستن نماد این شركتها كه آثار نامطلوبی بر رتبه شفافیت و ارزش سهام واعتماد سهامداران به سهام شركتهای مزبور آنهم در زمان شروع ادغام برجای می گذارد، نشوند.
ثالثا: آمادگی لازم در كاركنان شركت های ذینفع كه به طور طبیعی آینده شغلی خویش را بر اثر ادغام مبهم و یا در معرض خطر می بینند، تولید شود تا شركتها با موجی از نارضایتی و استعفای كاركنان كه معضلات مدیریتی بوجود می|آورد مواجه نشوند.
و بالاخره از بروز سردرگمی و نگرانی در مشتریان در مورد نحوه تداوم سرویس بعد از ادغام از نظر كیفیت، قیمت و سطح خدمات دریافتی جلوگیری شود.
صرف نظر از بایدها و نبایدهایی كه شركت ها برای افزایش شانس موفقیت خود در زمان ادغام باید رعایت كنند، لازم است دستگاههای حاكمیتی ذیربط مانند سازمان تنظیم مقررات، شورای رقابت، سازمان بورس و غیره هم با عنایت به نقش بسیار مهم نظارتی آنها در فرایند ادغام و از آنجائیكه صدور مجوز خرید و ادغام شركتهای دارای پروانه، تغییرات قیمت آنها، بستن نماد شركتها در صورت مشاهده عدم شفافیت اطلاعاتی و یا تخلف از قوانین و مقررات در این قبیل امور به آنها واگذار شده است؛ نسبت به اصلاح و بهبود فرایندهای موجود و به روز آوری آنها بر مبنای به روش ها (Best Practices) و آموزش و ارتقای آگاهی و دانش كاركنان خود برای مواجهه صحیح و اصولی با فرایند ادغام و خرید شركت ها (M&A)اقدام كنند تا اطمینان لازم در جامعه نسبت به نظارت صحیح و مطلوب دولت بر فرایند ادغام در جهت حفظ حقوق و رعایت منافع تولیدكنندگان، مصرف كنندگان و سهامداران فراهم گردد.