آشنایی با قوانین،
آیین دادرسی جرائم کامپیوتری
به گزارش ثبت آسان، بخش دهم از قانون آیین دادرسی کیفری به مبحث ˮآیین دادرسی جرائم کامپیوتر ایˮ پرداخته است.
به گزارش ثبت آسان به نقل از ایسنا، در ادامه ی گزارش های آشنایی با قوانین، بخش دهم از قانون «آیین دادرسی کیفری» از ماده ۶۶۴ تا ۶۸۷ را مرور می نماییم.
بخش دهم- آیین دادرسی جرائم کامپیوتر ای
ماده ۶۶۴ ـ علاوه بر موارد پیشبینی شده در دیگر قوانین، دادگاههای ایران صلاحیت رسیدگی به موارد زیر را دارند:
الف ـ داده های مجرمانه یا داده هایی که برای ارتکاب جرم به کار رفته اند که به هر نحو در سامانه های کامپیوتری و مخابراتی یا حاملهای داده موجود در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران ذخیره شود.
ب ـ جرم از راه تارنماهای دارای دامنه مرتبه بالای کد کشوری ایران (. ir ) ارتکاب یابد.
پ ـ جرم توسط تبعه ایران یا غیرآن در خارج از ایران ضد سامانه های کامپیوتری و مخابراتی و تارنماهای مورد استفاده یا تحت کنترل قوای سه گانه یا نهاد رهبری یا نمایندگی های رسمی دولت یا هر نهاد یا مؤسسه ای که خدمات عمومی عرضه می دهد یا ضد تارنماهای دارای دامنه مرتبه بالای کد کشوری ایران در سطح گسترده ارتکاب یابد.
ت ـ جرائم کامپیوتر ای متضمن سو استفاده از اشخاص کمتر از هجده سال، شامل این که بزه دیده یا مرتکب ایرانی یا غیرایرانی باشد و مرتکب در ایران یافت شود.
ماده ۶۶۵ ـ درصورتیکه جرم کامپیوتر ای درصلاحیت دادگاههای ایران در محلی کشف یا گزارش شود، ولی محل وقوع آن معلوم نباشد، دادسرای محل کشف مکلف است تحقیقات مقدماتی را انجام دهد. درصورتی که محل وقوع جرم مشخص نشود، دادسرا بعد از اتمام تحقیقات اقدام به صدور قرار و درصورت اقتضاء صدور کیفرخواست می کند و دادگاه مربوط هم رای مقتضی را صادر می کند.
ماده ۶۶۶ ـ قوه قضاییه موظف است به تناسب لزوم، شعبه یا شعبی از دادسراها، دادگاههای کیفری یک، کیفری دو، اطفال و نوجوانان، نظامی و تجدیدنظر را برای رسیدگی به جرائم کامپیوتر ای اختصاص دهد.
تبصره ـ مقامات قضایی دادسراها و دادگاههای مذکور از میان قضاتی که آشنایی لازم به امور کامپیوتر دارند انتخاب می شوند.
ماده ۶۶۷ ـ عرضه دهندگان خدمات دسترسی موظفند داده های ترافیک را حداقل تا شش ماه بعد از ایجاد حفظ نمایند و اطلاعات کاربران را حداقل تا شش ماه بعد از خاتمه اشتراک نگهداری کنند.
تبصره ۱ـ داده ترافیک، هرگونه داده ای است که سامانه های کامپیوتر ای در زنجیره ارتباطات کامپیوتر ای و مخابراتی تولید می کنند تا امکان ردیابی آنها از مبدأ تا مقصد وجود داشته باشد. این داده ها شامل اطلاعاتی از قبیل مبدأ، مسیر، تاریخ، زمان، مدت و حجم ارتباط و نوع خدمات مربوطه می شود.
تبصره ۲ـ اطلاعات کاربر، هرگونه اطلاعات راجع به کاربر خدمات دسترسی از قبیل نوع خدمات، امکانات فنی مورد استفاده و مدت زمان آن، هویت، نشانی جغرافیایی یا پستی یا قرارداد اینترنت ( IP )، شماره تلفن و بقیه مشخصات فردی را شامل می شود.
ماده ۶۶۸ ـ عرضه دهندگان خدمات میزبانی داخلی موظفند اطلاعات کاربران خویش را حداقل تا شش ماه بعد از خاتمه اشتراک و محتوای ذخیره شده و داده ترافیک حاصل از تغییرات ایجادشده را حداقل تا پانزده روز نگهداری کنند.
ماده ۶۶۹ ـ هرگاه حفظ داده های کامپیوتر ای ذخیره شده برای تحقیق یا دادرسی لازم باشد، مقام قضایی می تواند دستور محافظت از آنها را برای اشخاصی که به نحوی تحت تصرف یا کنترل دارند صادر کند. در شرایط فوری، نظیر خطر صدمه دیدن یا تغییر یا از بین رفتن داده ها، ضابطان قضایی می توانند دستور حفاظت را صادر کنند و مراتب را حداکثر تا بیست و چهار ساعت به اطلاع مقام قضایی برسانند. درصورتیکه هر یک از کارکنان دولت یا ضابطان قضایی یا سایر اشخاص از اجرای این دستور خودداری یا داده های حفاظت شده را افشاء کنند یا اشخاصی که داده های مزبور به آنها مربوط می شود را از مفاد دستور صادره آگاه کنند، ضابطان قضایی و کارکنان دولت به مجازات امتناع از دستور مقام قضایی و سایر اشخاص به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از پنج تا ده میلیون ریال یا هردو مجازات محکوم می شوند.
تبصره ۱ـ حفظ داده ها به منزله عرضه یا افشاء آنها نیست و مستلزم رعایت مقررات مربوط است.
تبصره ۲ـ مدت زمان محافظت از داده ها حداکثر سه ماه است و در صورت ضرورت با دستور مقام قضایی قابل تمدید است.
ماده ۶۷۰ ـ مقام قضایی می تواند دستور عرضه کرده های حفاظت شده مذکور در مواد (۶۶۷)، (۶۶۸) و (۶۶۹) این قانون را به اشخاص یاد شده بدهد تا در اختیار ضابطان قرار گیرد. خودداری از اجرای این دستور و همینطور عدم نگهداری وعدم مواظبت از این داده ها باعث مجازات مقرر در ماده (۶۶۹) این قانون می شود.
ماده ۶۷۱ ـ تفتیش و توقیف داده ها یا سامانه های کامپیوتری و مخابراتی به باعث دستور قضایی و در مواردی به عمل می آید که ظن قوی به کشف جرم یا شناسایی متهم یا ادله جرم وجود دارد.
ماده ۶۷۲ ـ تفتیش و توقیف داده ها یا سامانه های کامپیوتر ای و مخابراتی در حضور متصرفان قانونی یا اشخاصی که به نحوی آنها را تحت کنترل قانونی دارند، نظیر متصدیان سامانه ها صورت می گیرد. درصورت عدم حضور یا امتناع از حضور آنان درصورتیکه تفتیش یا توقیف لزوم داشته باشدیا فوریت امر اقتضاء کند، قاضی با ذکر علل دستور تفتیش و توقیف بدون حضور اشخاص مذکور را صادر می کند.
ماده ۶۷۳ ـ دستور تفتیش و توقیف باید شامل اطلاعاتی همچون اجرای دستور در محل یا خارج از آن، مشخصات مکان و محدوده تفتیش و توقیف، نوع و میزان داده های مورد نظر، نوع و تعداد سخت افزارها و نرم افزارها، نحوه دستیابی به داده های رمزنگاری یا حذف شده و زمان تقریبی انجام تفتیش و توقیف باشد که به اجرای صحیح آن کمک می کند.
ماده ۶۷۴ ـ تفتیش داده ها یا سامانه های کامپیوتر ای و مخابراتی شامل اقدامات ذیل می شود:
الف ـ دسترسی به تمام یا بخشی از سامانه های کامپیوتر ای یا مخابراتی
ب ـ دسترسی به حاملهای داده از قبیل دیسکت ها یا لوحهای فشرده یا کارتهای حافظه
پ ـ دستیابی به داده های حذف یا رمزنگاری شده
ماده ۶۷۵ ـ در توقیف داده ها، با رعایت تناسب، نوع، اهمیت و نقش آنها در ارتکاب جرم، به روشهایی از قبیل چاپ داده ها، تصویربرداری از تمام یا بخشی از داده ها، غیرقابل دسترس کردن داده ها با روشهایی از قبیل تغییرگذرواژه یا رمزنگاری و ضبط حاملهای داده عمل می شود.
ماده ۶۷۶ ـ در شرایط زیر سامانه های کامپیوتر ای یا مخابراتی توقیف می شوند:
الف ـ داده های ذخیره شده به سهولت در دسترس نباشد یا حجم زیادی داشته باشد.
ب ـ تفتیش و تحلیل و بررسی داده ها بدون سامانه سخت افزاری امکان پذیر نباشد.
پ ـ متصرف قانونی سامانه رضایت داده باشد.
ت ـ تصویربرداری از داده ها به لحاظ فنی امکان پذیر نباشد.
ث ـ تفتیش در محل سبب صدمه داده ها شود.
ماده ۶۷۷ ـ توقیف سامانه های کامپیوتری یا مخابراتی متناسب با نوع و اهمیت و نقش آنها در ارتکاب جرم با روشهایی از قبیل تغییر پسورد به منظور عدم دسترسی به سامانه، مهر و موم (پلمب) سامانه در محل استقرار و ضبط سامانه صورت می گیرد.
ماده ۶۷۸ ـ درصورتیکه در حین اجرای دستور تفتیش و توقیف، تفتیش داده های در رابطه با جرم ارتکابی در سایر سامانه های کامپیوتری یا مخابراتی که تحت کنترل یا تصرف متهم قرار دارند ضروری باشد، ضابطان با دستور مقام قضایی دامنه تفتیش و توقیف را به سامانه های دیگر گسترش می دهند و داده های مورد نظر را تفتیش یا توقیف می کنند.
ماده ۶۷۹ ـ توقیف داده ها یا سامانه های کامپیوتر ای یا مخابراتی که باعث ایراد لطمه جانی یا خسارات مالی شدید به اشخاص یا اختلال در عرضه خدمات عمومی شود، ممنوع می باشد مگر این که توقیف برای اجرای مبحث اهم نظیر حفظ امنیت کشور لزوم داشته باشد.
ماده ۶۸۰ ـ در جایی که اصل داده ها توقیف می شود، ذی نفع حق دارد بعد از پرداخت هزینه از آنها کپی دریافت کند، مشروط به این که عرضه کرده های توقیف شده منافی با لزوم کشف حقیقت نباشد و به روند تحقیقات لطمه ای وارد نسازد و داده ها مجرمانه نباشد.
ماده ۶۸۱ ـ در مواردی که اصل داده ها یا سامانه های کامپیوتر ای یا مخابراتی مورد توقیف قرار می گیرد، قاضی موظف است با لحاظ نوع و میزان داده ها و نوع و تعداد سخت افزارها و نرم افزارهای مورد نظر و نقش آنها درجرم ارتکابی، در مهلت متناسب و متعارف برای آنها تعیین تکلیف کند.
ماده ۶۸۲ ـ متضرر می تواند در مورد عملیات و اقدامات مأموران در توقیف داده ها و سامانه های کامپیوتری و مخابراتی، اعتراض کتبی خویش را همراه با علل ظرف ده روز به مرجع قضایی دستوردهنده تسلیم نماید. به درخواست مورد اشاره خارج از نوبت رسیدگی می شود و قرار صادره قابل اعتراض است.
ماده ۶۸۳ ـ کنترل محتوای درحال انتقال ارتباطات غیرعمومی در سامانه های کامپیوتر ای یا مخابراتی مطابق مقررات راجع به کنترل ارتباطات مخابراتی مقرر در آیین دادرسی کیفری است.
تبصره ـ دسترسی به محتوای ارتباطات غیرعمومی ذخیره شده، نظیر پیام نگار (ایمیل) یا پیامک در حکم کنترل و مستلزم رعایت مقررات مربوط است.
ماده ۶۸۴ ـ آئین نامه اجرائی نحوه نگهداری و مراقبت از ادله الکترونیکی جمع آوری شده ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون توسط وزیر دادگستری با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تهیه می شود و به تصویب رئیس قوه قضاییه می رسد.
ماده ۶۸۵ ـ درصورتیکه داده های کامپیوتر ای توسط طرف دعوی یا شخص ثالثی که از دعوی آگاهی ندارد، ایجاد یا پردازش یا ذخیره یا منتقل شود و سامانه کامپیوتر ای یا مخابراتی در ارتباط با نحوی درست عمل کند که به صحت و تمامیت، اعتبار و انکارناپذیری داده ها خدشه وارد نشود، قابل استناد است.
ماده ۶۸۶ ـ کلیه مقررات مندرج در این بخش، علاوه بر جرائم کامپیوتر ای شامل سایر جرائمی که ادله الکترونیکی در آنها مورد استناد قرار می گیرند هم می شود.
ماده ۶۸۷ ـ در مواردی که در این بخش برای رسیدگی به جرائم کامپیوتری مقررات خاصی از جهت آیین دادرسی پیشبینی نشده است، تابع مقررات عمومی آیین دادرسی کیفری است.
منبع: ثبت آسان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد مطلب ثبت آسان